top of page
alexander-pemberton-95212-unsplash.jpg

Η βάση της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας

Φαινομενολογία, Συνεργασία, Ενεργός Συμμετοχή, Εμπειρισμός, Γενίκευση

   Πως είναι άραγε η ψυχοθεραπευτική καθημερινότητα; Πως αλληλεπιδρούν σε κάθε συνεδρία θεραπευτής/τρια (εφεξής θεραπευτής) και θεραπευόμενο άτομο (εφεξής θεραπευόμενος); Υπάρχουν 5 χαρακτηριστικά που καθορίζουν οτιδήποτε γίνεται σε κάθε συνεδρία.

Φαινομενολογία

 

   Πρόκειται για μια ξεχωριστή διάσταση της προσέγγισης και αναφέρεται τόσο στη ψυχοπαθολογία, όσο και στην κλινική αλλαγή. Ανεξάρτητα από το πως εκλαμβάνει ο θεραπευτής το πρόβλημα του θεραπευόμενου, ο πυρήνας της θεραπευτικής παρέμβασης βρίσκεται στην υποκειµενική και ιδιοσυγκρασιακή αντίληψη του ίδιου για τα προβλήματά του. Μ’ άλλα λόγια, στη ΓΣΘ έχει μεγάλη σημασία πως ερμηνεύει κάποιος τον κόσμο του και για αυτό το λόγο, δίνεται χώρος στα βιώματα αλλά και στο πως σκέπτεται κανείς γι’ αυτά.

Ο σκοπός του θεραπευτή είναι να καταλάβει µε ποιον τρόπο ο θεραπευόμενος δομεί τον µέσα του τον κόσμο που "βλέπει" και πως αυτό µπορεί να επηρεάζει τα συναισθήματα ή/και τις συμπεριφορές του. Αφού ξεκινήσει να βγάζει νόημα ο τρόπος της δόμησης/σκέψης με βάση τα πρότερα βιώματα του μπορούν μετά να αναγνωριστούν κάποια διεργασιακά λάθη. Αυτά ενδέχεται να στέκονται εμπόδιο σε μια παραγωγική και ήρεμη αντίληψη της πραγματικότητας. Μέσα από διάφορες τεχνικές ο θεραπευόμενος έρχεται σε επαφή με πιο λειτουργικούς τρόπους σκέψεις και διαλέγει αυτούς οι οποίοι του κάνουν περισσότερο νόημα. Ο θεραπευτής είναι παρών για να παρέχει τα μέσα για να πραγματοποιηθούν αυτά.

 

Συνεργασία

 

 Έτσι μπορεί να ονομαστεί η σχέση μεταξύ των 2 και προκύπτει από την φαινομενολογία η οποία κυριαρχεί όπως προείπαμε στην θεραπευτική αίθουσα. Κάθε μικρό και μεγάλο βήμα της θεραπείας και κάθε καινούργιος στόχος της βασίζεται στην συνεργασία μέσα από συζητήσεις και διαπραγματεύσεις. Η διάσταση της συνεργασίας έχει βοηθήσει την ΓΣΘ να ξεφύγει από το απαρχαιωμένο και δυσπροσαρμοστικό «εγώ θα σε θεραπεύσω» και να υιοθετήσει το πιο ισότιμο και στη τελική πιο ευχάριστο «Εσύ και εγώ θα συνεργαστούµε για να αντιµετωπίσουµε μαζί το πρόβλημα σου».

 

 

 

 

Ενεργός συμμετοχή

Στη ΓΣΘ θεραπευτής και θεραπευόμενος συνεργάζονται στην κατανόηση των παρόντων προβλημάτων, στην επιλογή των στόχων και συναποφασίζουν τους τρόπους µε τους οποίους αυτοί οι στόχοι θα επιτευχθούν. Εν τη συνέχεια ο θεραπευόμενος εφαρμόζει εντός και εκτός της συνεδρίας τις τεχνικές αυτές με σκοπό να κατακτήσει και να κάνει κτήμα του όσες από αυτές τον βοηθάνε στην καθημερινότητα του και στην επίτευξη των θεραπευτικών και μη στόχων του. Η θεραπεία με έναν θεραπευόμενο ο οποίος δεν συμμετέχει ενεργά στα διάφορα στάδια της ίδιας του της θεραπείας δεν έχει καλή πρόγνωση και χρειάζεται νέο σχεδιασμό.

 

 

Εµπειρικός χαρακτήρας

Έτσι περιγράφονται οι τεχνικές που χρησιµοποιούνται για την εφαρµογή της ΓΣΘ, όπως η αναγνώριση των γνωσιακών διαδικασιών, των αυτόµατων αρνητικών σκέψεων ή των τρόπων σκέψης μέσω των οποίων αντιλαµβάνεται ο θεραπευόμενος τον εαυτό του και τον κόσµο γύρω του. Η συλλογή στοιχείων γι’ αυτές τις διαδικασίες καθώς και η επανεξέταση και η αναδόµηση τους έτσι ώστε να καταστούν περισσότερο λειτουργικές έχει ως πυρήνα την προσωπική εμπειρία του ιδίου και όχι κάποια αυθαίρετη και ακαταλαβίστικη για τον ίδιο θεωρητική εξήγηση.

Γενίκευση

Η ΓΣΘ χαρακτηρίζεται από δραστηριότητες μεταξύ των συνεδριών με σκοπό την εγκαθίδρυση των αλλαγών (διαφόρων ειδών) που κάνει ο θεραπευόμενος κατά τη διάρκεια των συνεδριών. Έτσι οι αλλαγές αυτές μπορούν να επεκταθούν σε περαιτέρω συνθήκες από τις ελάχιστες που υπάρχει χρόνος να συζητηθούν στις συνεδρίες. Οι συζητώμενες καταστάσεις/συνθήκες/περιστάσεις αποτελούν απλά την αφορμή για βαθύτερη επεξεργασία του τρόπου που σκέφτεται, αισθάνεται και συµπεριφέρεται κανείς σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Έτσι, παρέχεται ο χώρος και τα μέσα για να εγκατασταθούν τρόποι διαχείρισης και νοηματοδότησης που βοηθάνε τον θεραπευόμενο στην καθημερινότητα του.

 

 

Αντί Επιλόγου: Έχει φυσικά ενδιαφέρον να αναλυθούν περαιτέρω τα άνωθεν. Είναι κάτι που θα γίνει στη συνέχεια στη παρούσα ιστοσελίδα.

ΠΗΓΕΣ:

  • Vallis, T.M. (1991) Theoretical and conceptual bases of cognitive therapy. In T.M. Vallis, J.L. Howes, P.C. Miller (Eds), The challenge of cognitive therapy, pp 3-24, Plenum Press, London.

  • Εdwards, D. (1990) Cognitive-Behavioral and ExistentialPhenomenological Approaches to Therapy: Complementary or Conflicting Paradigms?

  • Datillo, F. (2012) Collaboration in Cognitive-Behavioral Therapy

  • Luaces, L. L., Derubeis, R. J. (2018) Miles to Go Before We Sleep: Advancing the Understanding of Psychotherapy by Modeling Complex Processes

  • Kazantzis, N. (2016) Quantity and Quality of Homework Compliance: A Meta-Analysis of Relations with Outcome in Cognitive Behavior Therapy

  • Tryon, G. S., Winograd, G. (2011) Goal Consensus and Collaboration

Παράδειγμα

 «Τι εννοείτε όταν λέτε κατάθλιψη; Ας αφήσουμε λίγο απέξω τι γνωρίζω εγώ κλινικά για την κατάθλιψη. Πως ακριβώς νιώθατε εκείνη τη περίοδο, τι σκεφτόσασταν για σας και το μέλλον;»

Παράδειγμα

«Έχω σκεφτεί σήμερα να συζητήσουμε για την προηγούμενη δουλειά σου. Είσαι εντάξει με αυτό; Υπάρχει κάτι άλλο το οποίο θεωρείς πολύ σημαντικό να θίξουμε σήμερα;»

Παράδειγμα

«Την εβδομάδα που πέρασε εφάρμοσα 2-3 φορές όσα είπαμε για τον τρόπο που επεξεργάζομαι τα λάθη μου και συνειδητοποίησα ότι είμαι πολύ αυστηρός όταν είναι άλλοι μπροστά. Λες να έχει αυτό κάποια σχέση με την περίοδο που με διάβαζε ο πατέρας μου στο δημοτικό; Θα ήθελα να το διερευνήσουμε σήμερα αν γίνεται.»

Παράδειγμα

"Θυμάσαι που μιλήσαμε για τις αυτόματες αρνητικές σκέψεις στην προηγούμενη συνεδρία. Δες για παράδειγμα τι έγινε τώρα. Σου είπα εγώ ότι δεν θα συναντηθούμε την επόμενη Τρίτη και πριν σου εξηγήσω γιατί το είπα αυτό υπέθεσες ότι δεν θα συναντηθούμε καθόλου επειδή άργησες σήμερα και έσπευσες να απολογηθείς ξανά. Αυτό είναι ένα παράδειγμα μιας αυτόματης αρνητικής σκέψης που έκανες αφού άκουσες κάτι που ίσως σε αφορά."

Παράδειγμα

«Σκέφτηκα όσα είπαμε για τον αδερφό μου και πόσο με βοήθησαν να λύσουμε τις διαφορές μας και αποφάσισα να διαχειριστώ κάπως παρόμοια ένα πρόβλημα με το Γιώργο στη δουλειά. Πήγε επίσης πολύ καλά με κάποιες μικρές διαφορές. Σκέφτομαι ότι είναι προτιμότερο να αντιδρώ έτσι παρά όπως προηγουμένως.»

bottom of page